Een houtskeletbouw woning met gevels van strobalen, traskalk en leem (klei en aarde), dat is iets bijzonders in Nederland, net als de ronde bouwvormen, aarden heuvels en  authentieke, natuurlijke materialen. "Het voelt zo lekker aan," vinden mensen als ze hier voor het eerst binnenkomen, zegt bewoner Ronald Salters uit Cuijk.  Het aardehuis is bijna energieneutraal en staat in een gezonde omgeving; dat maakt dit huis tot een heerlijke woning met lage woonlasten. "Je hebt zelf veel invloed op de investeringskosten en de kwaliteit van het eindresultaat, maar je moet vooraf wel goed nagaan wat jouw woonbehoeften zijn.” Kennis van zaken is cruciaal. De bewoners van deze woning hebben zich jarenlang verdiept in de materie en het resultaat mag er zijn: dit aardehuis is heel bijzonder en duurzaam.

Wat is een aardehuis?
Een aardehuis is een huis dat zich aanpast aan de natuur er omheen. Het is afgeleid van het earthship van de Amerikaanse architect Michael Reynolds (www.earthship.com). Uitgangspunten van Reynolds zijn eerbied voor de natuur, een zo laag mogelijk energieverbruik en hergebruik van materialen (volgens het cradle to cradle-principe). Het aardehuis van de familie Salters gaat bijna op in zijn omgeving door de met sedum begroeide heuvels die er tegenaan liggen. Met de daken vormen ze een sluitend geheel. De buitenmuren hebben een constructie op basis van houtskeletbouw en zijn gevuld met strobalen. Architect van de woning is Michel Post van Orio Architecten. Hij heeft de ontwerpprincipes van het Amerikaanse earthship overgenomen uit de woestijnen van Nevada en vertaald naar de omstandigheden in Nederland, waaruit vervolgens het ontwerp van het aardehuis in Cuijk is ontstaan.

Duurzame inspiratie voor een nieuwe woning
Ronald Salters raakte voor zijn woning ook geïnspireerd door Friedensreich Hundertwasser, een Oostenrijks kunstenaar en architect die vooral bekend stond om een mens- en milieuvriendelijke bouwwijze, het vrijwel ontbreken van rechte lijnen en het gebruik van natuurlijke materialen. In de filosofie van Hundertwasser is een huis als een derde huid, naast de menselijke huid en de kleding. Dit principe sprak Salters aan, hij zou zelf ook graag in zo’n huis wonen. Hij wilde een woning in een gezonde omgeving, met een mooie uitstraling, gemaakt van natuurlijke materialen én met weinig impact op het klimaat. Via een bouwbeurs kwam hij in contact met mensen die ervaring hadden met strobouw; een bouwwijze die uitstekend paste bij de verwezenlijking van zijn droomhuis.

Ruimte voor Ruimte bouwkavel in Cuijk
Het woonhuis van de familie Salters is in 2012/ 2013 gebouwd op een bouwkavel van Ruimte voor Ruimte, in het project De Messemaker in Cuijk. De kavel heeft een afmeting van 730 m2, gelegen aan een bosven en omringd door bomen. Een tip van Ronald Salters voor kopers van een kavel die soortgelijke plannen hebben: “Contracteer de beste ecologische architect voor jouw ideeën en schakel een ontwerpend adviseur in om het comfort van verwarming, ventilatie en vochthuishouding binnenshuis te waarborgen.”

Architectonische uitgangspunten
Het architectonische uitgangspunt van de woning is een ronde constructie van houten balken die samen een ring vormen en samen het koepelvormige dak ondersteunen. Op deze manier zijn er minder kolommen in de woning nodig. Door aan twee zijden het groene dak van het gebouw naar de grond te brengen, lijkt het alsof de grond overgaat in de woning; de woning gaat als het ware op in de natuur! In verband met vochtdoorslag bestaat de gevel op twee plaatsen uit een betonwand; een vertaling van het principe uit Nevada naar ons klimaat.

Bijna energieneutraal wonen
De woning is op het zuiden georiënteerd waardoor optimaal gebruik wordt gemaakt van passieve zonne-energie: ’s zomers wordt de zon zoveel mogelijk buitengehouden en ’s winters wordt de zonnewarmte door de lagere zonnestand zoveel mogelijk binnengelaten. Salters heeft daarom gekozen voor speciaal driedubbel heat mirror glass waarbij de middelste glasplaat is vervangen door een lichtere technologische folie die het UV-licht weert. Zodoende verkleurt het interieur niet terwijl de hoge isolatiewaarde van het glas behouden blijft. Daarnaast zijn er zonnecollectoren en zonnecellen op het dak geplaatst en staat er in de woonkamer een houtvergasser als open haard. De verbrandingsgassen van de vergasser verwarmen via een warmtewisselaar CV-water dat in twee grote voorraadvaten in de kelder is opgeslagen. Op deze manier blijft de woning steeds op temperatuur. En tot slot: voor de groenvoorziening is er een eigen waterbron geslagen op de aarden gevel. De woning is dus bijna zelfvoorzienend; de energiekosten zijn slechts een paar tientjes per maand en dat is voor een woning van dit formaat natuurlijk uitermate weinig.

Zelf grip houden op de kwaliteit van het eindresultaat
In Nederland is veel kennis aanwezig voor het ontwerpen en bouwen voor de massa, maar te weinig om op milieugebied iets heel speciaals te doen, zo stelt bewoner Ronald Salters. Hij is industrieel ontwerper en hij heeft zich voor het bouwen van zijn huis terdege verdiept in strobouw, ecologisch bouwen en het bijna Autarkisch Energie Model. Nog een paar tips van Salters: Neem de tijd om goede professionals om je heen te verzamelen. Maak daarbij onderscheid in wie je nodig hebt in respectievelijk de ontwerpfase, de bouwfase en de afwerkfase. Laat vervolgens de vakman zijn werk doen en vergeet nooit je waardering te laten blijken. Hij bouwt immers aan jouw toekomst! Schakel ook experts in voor te onderschatten aspecten als bouwfysica, akoestiek, daglicht, kunstlicht, binnenklimaat en interieur. Kies voor een installateur die je kan helpen en begeleiden in de transformatie van het ontwerp naar de realisatie tot en met de oplevering. Zorg dat je een regeltechnische integrator vindt, want woonhuis-installaties worden steeds ingewikkelder en na oplevering moet je er wel mee overweg kunnen. In bepaalde gevallen is Ronald Salters bereid zijn opgebouwde expertise, ervaringen en valkuilen over dit bouwproces te delen.

Duurzame bouwmaterialen vragen wel expertise
Ronald Salters was voor zijn aardehuis zelf planner, hoofdaannemer, voor een deel uitvoerder én toekomstig bewoner. De combinatie van traskalk en veel regenwater vroeg enige expertise om de detaillering robuust en duurzaam uit te voeren, anders zou de woning na verloop van tijd kunnen wegspoelen. Voor de woning is een WABO procedure gestart om af te mogen wijken van het bestaande bestemmingsplan. Dit had letterlijk en figuurlijk wel wat voeten in de aarde, maar uiteindelijk is de vergunning verstrekt en kon de bouw van start gaan.

Afb 1. Earthship woning in Cuijk
Afb 2. Houtskeletbouw met weinig kolommen
Afb 3. Strobalen gevel met wandverwarming

 

Terug naar blogs